تقویت درختان
تقویت درختان
درختانی که تقویت می شوند دارای رشد قوی هستند و باردهی خوبی دارند. این درختان میوه های با کیفیتی تولید می نمایند. ضعف درختان نتایج منفی برای آن ها در پی خواهد داشت. در صورتیکه درختی دچار ضعف شده باشد ابتدا ضعف خود را پنهان نگه می دارد اما در رشد و عملکرد روند نزولی پیدا می کند. پس از مدتی و به مرور ضعف های آن آشکار می شود و علاوه بر کاهش عملکرد دچار علایم ظاهری مانند زردی و ریزش برگ ها، ریزش گل و میوه، عدم رشد ریشه ها و شاخه ها و همچنین ضعف عمومی خواهد شد. این نوع درختان در معرض بیماری ها و تنش های مختلف محیطی دارای قدرت تدافعی پائین تر هستند و بیشتر آسیب می بینند. بنابراین تقویت درختان موضوع مهمی است که بایستی همواره به آن توجه نمود. از طرفی درختان متحرک نیستند و همواره از یک محیط مشخصی که ریشه ها گسترده اند تغذیه می کنند. بنابراین نیاز به شارژ مجدد دارند تا از طریق ریشه و یا محلول پاشی نیاز خود را برطرف نمایند و دچار افت عملکرد و کمبود نشوند. تقویت درختان شامل چندین موضوع می شود که به آن ها می پردازیم:
تقویت انواع درختان
۱- درختان غیر مثمر:
تقویت درختان غیر مثمر جهت رشد طولی و قطور شدن تنه انجام می شود و یا به عنوان درخت زینتی استفاده می شوند از درختانی که جهت صنایع چوب از آن ها استفاده می شوند و یا اینکه به عنوان پرچین و بادشکن اطراف زمین های کشاورزی کاشته می شوند. مانند تبریزی، و افرا و.. مهم ترین ملاک در این درختان رشد قری و طولی آن هاست بنابراین بایستی از کودهایی استفاده نمود که به رشد رویشی و تقویت تنه کمک می نمایند. از جمله این کودها کودهای دارای پتاس بالا و کودها ازته هستند. در ضمن جلبک دریایی و اسید آمینه ها هم در تقویت و رشد درختان غیرمثمر یاد شده، بسیار موثر هستند. تقویت با کودهایی که حاوی ترکیبات یاد شده هستند به رشد اینگونه درختان سرعت می بخشد و خیلی زودتر به نتیجه مطلوب می رسند.
۲- درختان مثمر:
اینگونه درختان برای باردهی برنامه ریزی می شوند. سالانه باری که از درخت برداشته می شود در واقع درخت علاوه بر صرف انرژی از مواد غذایی بدنه خود و مواد و عناصر غذایی خاک هم استفاده می کند. کیفیت و مقدار میوه هر درخت بستگی به پتانسیل آن درخت دارد و پتانسیل هر درختی با توجه به منابع در دسترس آن تعیین می شود. یعنی هرچه کوددهی، محلول پاشی و اصلاح خاک برای درختان به طور حساب شده مدیریت شود پتانسیل باردهی درختان افزایش پیدا می کند. البته در این گونه درختان نیاز هست به تغذیه و تقویت درختان تخصصی تر نگاه شود. زیرا کمبود هر کدام از عناصر می تواند باعث کاهش کیفیت و یا کمیت محصول شود. در این گونه درختان بیشتر از درختان غیر مثمر بایستی به تغذیه اهمیت داد. هرس صحیح اینگونه درختان هم در تنظیم تعادل رشد رویشی و زایشی اهمیت زیادی دارد. همچنین هرس مناسب موجب تقویت درختان هم می شود.
مشکلات محیطی بر درختان:
درختان در طی فصل رشد ممکن است دچار مشکلاتی شوند که نیاز به بررسی و مدیریت دارد. از جمله این مشکلات سرمازدگی بهاره و زمستانه هست. مشکل بعدی شوری خاک و مسمومیت درختان از کلر و سدیم هست. یا خشکی خاک و گرمای هوا و کمبود آب موجب تنش های شدید به درختان می شود.
سرمازدگی بهاره موجب ریزش شکوفه ها و میوه های اولیه می شود. و سال بدون بار را درختان سپری خواهند نمود. در این شرایط درختانی که تقویت شده اند و ذخیره انرژی و غذایی بالاتری دارند از این بحران ها با موفقیت بیشتری نسبت به سایر درختان عبور می کنند. سرمازدگی زمستانه هم موجب آسیب به تنه و شاخه های درختان شده و خشکیدگی سرشاخه ها میگردد. در اینصورت هم گیاهانی که شیره سلولی غلیظی دارند.
بهترین کود برای رشد سریع درختان میوه:
درختان میوه از ابتدا دارای نهال جوانی هستند که نیاز به رشد دارد تا به مرحله باردهی برسد. با تقویت رشد می توان این دوره قبل از باردهی را کوتاه نمود و زودتر به باردهی رسید. علاوه بر این اساس باردهی چند ساله درختان میوه بر مبنای قدرت اولیه درخت خواهد بود که در کیفیت و تعداد میوه نقش اساسی خواهد داشت. بهترین کود برای رشد سریع درختان میوه کودهایی هستند که دارای ازت، فسفر و پتاسیم هستند و اگر این کودها همراه با جلبک دریایی و اسید آمینه باشند کاملترین کود برای رشد سریع درختان خواهند بود. گرچه وجود عناصر میکرو هم در رشد و باردهی الزامی هست ولی اگر مقدار اندک آن ها توسط درختان قابل جذب باشد مشکل را برطرف خواهد نمود در غیر اینصورت نیاز به محلول پاشی عناصری مانند آهن، مس، منگنز، روی و بور خواهد بود که امروزه کودهایی وجود دارند که همه این عناصر در یک کود جمع شده و باهم استفاده می شوند. اما عناصر اصلی NPK به مقدار بیشتری برای رشد ضروری هستند. وجود نیتروژن منجر به افزایش سنتز کلروفیل و سبزینگی برگ ها شده و تولید مواد آلی از جمله اسیدهای آمینه و پروتئین ها، آنزیم ها افزایش چشمگیری پیدا می کنند. این مواد در حضور نور و آب تولید شده و وارد مسیرهای بیوشیمیایی تولید مواد لازم جهت رشد شاخه ها، ریشه ها، تولید جوانه های رویشی و زایشی و در ادامه رشد میوه ها خواهد شد. فسفر اساسی ترین نقش را در تامین انرژی لازم برای پیش برد فرآیندهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه دارد. در غیاب این عنصر کندی واکنش ها و کندی و توقف سرعت رشد را در پی خواهد داشت. با وجود فسفر تولید ATP تداوم می یابد و انرژی لازم برای سوخت و ساز و همچنین تولید اندام های نوظهور افزایش می یابد. فسفر در تولید جوانه های زایشی و در تکامل آن ها و همچنین در ریشه زایی نقش مهمی دارد. در غیاب فسفر رشد درختان کند می شود و دچار نقصان عملکرد می شوند. پتاسیم در حفظ درختان در برابر انواع تنش ها مانند سرما، گرما و شوری تاثیر بسزایی دارد. با وجود پتاسیم بیشتر آنزیم ها فعال می شوند. تولید کربوهیدرات ها در گیاه افزایش پیدا می کند و شیره سلولی غلیظ می شود. بنابراین مقاومت در برابر سرما و گرما افزایش قابل توجهی می کند. بنابراین یکی از راه حل های کاهش سرمازدگی در درختان میوه استفاده از کودهای پتاسه می باشد. جهت افزایش کیفیت میوه ها و حفظ جوانه های زایشی از ریزش و همچنین افزایش مثاومت در برابر یخ زدگی پتاسیم نقش تعیین کننده ای دارد. همچنین تغذیه با پتاسیم علاوه بر تقویت درختان موجب مقاوم سازی در برابر آفات و بیماری ها می گردد.
چرخه زیستی درختان و نیازهای غذایی:
چرخه زیستی درختان از شکوفایی جوانه های آغاز شده و تا ریزش برگ ها و تکامل جوانه های سال آتی ادامه دارد. هر مرحله نیازهای غذایی متفاوتی دارد. ابتدا برای تشکیل گل و میوه در درختان نیاز به استفاده ازکودهای فروت ست داریم. این کودها عموما شامل بور و روی و اسید آمینه هستند. که ممکن است فسفر، کلسیم، جلبک دریایی و یا ازت هم در ترکیب فروت ست ها وجود داشته باشند. استفاده از فروت ست منجر به تلقیح عالی شکوفه ها و کاهش ریزش گل ها و میوه های اولیه خواهد شد. و بنابراین بار کافی را درختان نگه خواهند داشت. در ادامه رشد میوه ها نیاز به کلسیم بالاتری دارد چرا که تقسیمات سلولی فرآوانی جهت رشد میوه ها به وقوع می پیوندد و این امر مستلزم تشکیل دیواره سلولی هست که نیاز به کلسیم را ضروری می سازد. با وجود کلسیم میوه های یکدست و خوش فرم و بازار پسندی خواهیم داشت.
نهایتا با مدیریت اقتصادی تغذیه درختان، با توجه به انتظاراتی که از این درختان داریم می توان به بهترین نتایج رسید. تقویت درختان بستگی به محصول،جثه درخت، سال پربار و کم بار و مسایل دیگر دارد. برای مثال درختان گیلاس زودتر از درختان پسته برداشت می شوند. بنابراین فصل کوتاهی دارند و برنامه کوتاهتری بایستی چیده شود. در عین حال در پسته به دلیل اینکه تکمیل مغز نیاز به کودهای ازته و پتاسه دارد نسبت به درختان گیلاس مصرف این کودها بیشتر هست. یا مرکبات فصل باردهی طولانی تری حتی نسبت به پسته دارند و دوره زیادی کوددهی انجام می شود. البته در مرکبات فواصل کوددهی را می توان افزایش داد و تغذیه اقتصادی انجام داد و طولانی بودن دوره رشد میوه ها دلیل بر مصرف زیاد کود نمی تواند باشد بلکه مدیریت زمانی و مراحل رشد میوه و همچنین نیازهای درختان تعیین کننده خواهند بود.
با بروز هوای گرم در اواسط فصل و کاهش آب و رطوبت محیط درختان وارد مرحله جدیدی می شوند که شامل تنش های خشکی و گرما هست. در این شرایط بایستی به تقویت درختان بیشتر توجه نمود تا از این بحران ها بدون توقف عبور نمایند. درختان در این مرحله بیشر نیاز به کودهای اسیدآمینه ای و یا جلبک دریایی خواهند داشت. این دو ترکیب ضد تنش و محرک رشد هستند و نجات دهنده گیاهان در شرایط نامناسب محیطی هستند.
پس از عبور از این مرحله به دوره رسیدگی فیزیولوژیکی میوه ها می رسیم که نیاز هست در این مرحله به کیفیت میوه ها توجه نمود. تغذیه در این مرحله به رنگ اندازی میوه ها و افزایش عطر و طعم و درشتی میوه ها کمک زیادی می کند. وزن گیری میوه ها هم صفت مهم دیگری ات که بیشتر در این دوره اتفاق می افتد و با تغذیه با استفاده از کودهای پتاسیم دار می توان وزن میوه ها را افزیش داد و کیفیت قابل توجهی به آن ها بخشید.
و نهایتا پس از برداشت میوه های بازار پسند و قبل از خزان کامل درختان اقدام به تغذیه آخر فصل قبل از سردی هوا می شود که بیشتر از کودهای فروت ست پائیزه جهت محلولپاشی و کودهای پتاسه همراه آبیاری استفاده می شود. این تغذیه موجب تقویت درختان و جوانه ها در برابر سرماهای زمستانه شده و برای ابتدای فصل بعد جهت فعالیت گیاه ذخیره سازی می شود. تکامل جوانه ها در طول زمستان اتفاق می افتد و جوانه هایی که تقویت شده اند فصل بعد موفق تر عمل خواهند کرد و به تولید میوه های با کیفیت خواهند انجامید.
استفاده از کودهای ازته در اواخر فصل منجر به تداوم رشد و سرمازدگی می شود. زیرا رشد حاصل از مصرف ازت بالا در درختان مثمر و غیر مثمر موجب رشد طولی شاخه ها شده و شاخه های جوان و لطیفی تولید می شوند که بارده نیستند و حساس به سرما هستند.