کود فسفر بالا
کود فسفر بالا
اهمیت فسفر در گیاهان:
فسفر به عنوان سومین عنصر پر مصرف گیاهان است که وجود آن در برنامه تغذیه گیاه بسیار ضروری هست. فسفر در فرآیند فتوسنتز انرژی دریافتی از نور خورشید را در گیاه ذخیره می کند. و به شکل غالبا ATP (آدنوزین تری فسفات) در گیاه ذخیره می سازد و این ترکیب سه مولکول فسفات دارد و با شکسته شدن هر کدام از این فسفات ها انرژی آزاد می شود که صرف واکنش های بیوشیمیایی گرماگیر گیاه می شود و انرژی لازم را برای گیاه تامین می نماید. بنابراین غالب ترین نقش عنصر فسفر را در فرآیند فتوسنتز می توان اشاره کرد. فسفر در گیاهان موجب ریشه زایی می شود. به طوریکه با در اختیار قرار دادن کود فسفر بالا برای گیاه ما شاهد افزایش تعداد و حجم ریشه ها خواهیم شد. و در این مورد بیشتر از سایر عناصر غذایی نقش دارد. با کمبود فسفر ریشه های کمتر و با رشد ضعیف را شاهد خواهیم بود. بنابراین نقش دوم فسفر در ریشه زایی هست. نقش مهم و سوم فسفر هم در افزایش گلدهی و تشکیل میوه هست که با وجود فسفر گل دهی و گرده افشانی و شکل گیری میوه ها به طور قابل توجهی افزایش می یابند. تکمیل دانه ها و مغز میوه های خشک مانند پسته و بادام و فندق هم تحت تاثیر فسفر هستند. رنگ گیری گل ها، میوه ها و افزایش کیفیت و طعم میوه ها تا حد زیادی به فسفر مربوط می شود. گیاهانی که فسفر کافی دریافت می کنند در مقایسه با سایر گیاهان دارای تحمل تنش های خشکی، شوری، سرما و گرمای بهتری هستند و مقاومت بالاتری نشان می دهند. مصرف کود فسفر بالا نقش اساسی در جوانه زنی بذور، رشد اولیه گیاهچه ها و ریشه زایی آن ها دارد. فسفر به عنوان کاتالیزگر بسیاری از واکنش های بیوشیمیایی در گیاهان عمل می نماید.
بعلاوه فسفر در ساختار DNA و RNA نیز وجود دارد و موجب اتصال رشته ها به همدیگر می شود. و همچنین در واحدهای نوکلئوتیدها به عنوان عنصر ساختمانی وارد عمل می شود. فسفر در استقامت شاخه ها و ساقه های گیاهان تاثیر مثبت زیادی دارد و نیز در برابر بیماری های قارچی و باکتریایی از گیاه محافظت می نماید. استفاده از کود فسفر بالا رسیدگی یکنواخت و زودرسی محصول را رقم می زند
انواع کودهای فسفره:
فسفات های آهنی که در خاک تشکیل می شوند برخی نامحلول هستند و برای گیاه قابل جذب نیستند و در این حالت آهن و فسفر برای گیاه غیر قابل جذب می شود. اما برخی از فسفات های آهن که در حضور آب هستند تجزیه شده و برای گیاه قابل حذب هستند.
از کودهای فسفره که بصورت کودهای پایه استفاده می شوند می توان دی آمونیوم فسفات، سوپرفسفات ساده و تریپل را نام برد که هنوز هم دارای کاربرد گسترده ای در چالکودهای درختان میوه و قبل از کاشت زمین های زراعی دارند. البته کودهای مختلف فسفر بالا فرموله شده اند که قابلیت جذب فسفر را افزایش داده اند و تنوع زیادی به این کود بخشیده اند. مانند مونو پتاسیم فسفات، مونو آمونیوم فسفات، ان پ کاهای فسفر بالا و … این نوع کودها با قابلیت جذب بالایی نسبت به سوپرفسفات ها هستند. و حتی می توان به صورت محلول پاشی هم از آن ها بهره برد. این پیشرفت فرمولاسیون ها تا حدی فراتر رفته که امروزه ما کودهای مایع فسفر بالا هم به صورت محلول پاشی داریم. مانند کود مایع مافاکنترل برند مافا اسپانیا که علاوه بر اینکه یک تنظیم کننده پی اچ فوق العاده هست یک کود فسفر بالا بوده و در تامین فسفر گیاه بسیار موثر عمل می کند.
فسفر به دو شکل آلی و شمیایی وجود دارد. فسفر آلی در واقع آنیون فسفات در ترکیب با یک ماده آلی مانند کربوهیدرات ها، لیپیدها و اسید آمینه ها هستند که از بقایای کمپوست و سویا و سایر گیاهان بدست می آیند و برای گیاهان قابل جذب هستند. و نوع دیگر فسفر که معدنی هست مانند سنگ فسفات که بصورت نمک های فسفاته وجود دارند مثل فسفات آهن، فسفات پتاسیم، فسفات کلسیم، فسفات سدیم و … این نمک ها می توانند در حضور آب تجزیه شده و توسط گیاه جذب می شوند.
کود فسفر بالا می تواند فیتوآلکسین ها را در گیاه فعال نماید و نقش این ترکیبات در افزایش قدرت خود دفاعی گیاه در برابر تنش های زیسستی و غیر زیستی است. بطوریکه موجب تقویت سیستم ایمنی گیاه می گردد. مخصوصا اگر فسفر به شکل فسفیت باشد در این زمینه تاثیر زیادی خواهد گذاشت. به همین دلیل امروزه کودهای فسفیت پتاسیم فرموله شده اند که دارای فسفر به شکل فسفیت به همراه پتاسیم هستند و سیستم دفاعی گیاه را افزایش داده و فسفر و پتاس گیاه هم تامین می نمایند. ماکسیفوس کلسیم و ماکسیفوس ۲۰-۴۰ برند مافا اسپانیا نیز از کودهای فسفر بالای دارای فسفیت هستند که برای محلول پاشی و مصرف همراه آبیاری مناسب هستند.
جذب فسفر و علایم کمبود و بیش بود آن در گیاه:
فسفر در خاک هایی که پی اچ آنها بین ۷-۶ باشد جذب خوبی خواهد داشت در صورتی که پی اچ خاک بالاتر یا پائین تر از این حد باشد جذب فسفر کاهش پیدا خواهد کرد. عوامل دیگری در جذب فسفر موثر هستند مانند فشردگی خاک، هوادهی خاک، رطوبت خاک و… . حرکت فسفر در خاک بصورت انتشار توده ای و پخشیدگی هست. و از عناصر پر تحرک در گیاه به حساب می آید و لی در خاک با عناصر مختلف پیوند برقرار می نماید و قابلیت جذب آن کاهش می یابد.
از علایم کمبود فسفر به بی آب شدن و سفت شدن میوه مرکبات و ضخیم شدن پوست آن ها، کاهش رشد برگ ها و کوتوله ماندن گیاه، وجود رنگیزه های بنفش در برگ های ذرت و گوجه فرنگی می توان اشاره نمود. پوکی دانه ها و کاهش تشکیل دانه و کاهش کیفیت میوه ها هم از علایم کمبود فسفر هستند که صدمات جبران ناپذیری را به موفقیت محصول وارد می نماید.
بیش بود فسفر نیز می تواند منجر به مسمومیت گیاه شود. در اینصورت گیاه با برگ های سبز پر رنگ ولی متوقفی را مشاهده خواهیم کرد. فسفر بیش از حد مانع از جذب آهن، کلسیم می شود و باعث افزایش جذب نیتروژن می شود.
خلاصه مطلب:
به دلایل اشاره شده حتما از مصرف کود فسفر بالا در گیاهان غافل نشویم چرا که فعال شدن بسیاری از آنزیم ها، تامین انرژی گیاه، رشد ریشه ها، تکمیل دانه ها و کاهش پوکی، افزایش گلدهی و مقدار محصول تولیدی کاملا به وجود فسفر وابسته است. در صورتیکه شرایط خاک برای جذب این عنصر مهیا نیست حتما از محلول پاشی استفاده نمایید. کود فسفر بالای مافاکنترل مافا برای محلول پاشی بسیار مناسب هست. و از کودهای ماکسیفوس کلسیم و ماکسیفوس ۲۰-۴۰ برند مافا نیز می توان هم به صورت محلول پاشی و همراه آبیاری استفاده نمود که نتایج قوی در پی دارد.
